โฉนดที่ดิน มีกี่แบบ? แบบไหนซื้อ-ขาย-โอน ได้

โฉนดที่ดิน นั้นมีหลายประเภท สามารถสังเกตได้จากตราครุฑด้านบนหัวโฉนด ซึ่งสามารถจำแนกได้ง่ายๆตามสีของตราครุฑค่ะ ซึ่งที่ดินแต่ละประเภทนั้นเป็นเอกสารแสดงกรรมสิทธิ์ที่แตกต่างกันไป บางชนิดสามารถซื้อ ขาย โอน จดจำนองได้ตามปกติ แต่บางชนิดไม่สามารถซื้อ ขาย โอน ได้ ยกเว้นตกเป็นมรดกให้ทายาทลูกหลานเท่านั้น

โฉนดที่ดิน น.ส.4 (ครุฑสีแดง)

ที่ดิน น.ส.4, น.ส.4จ โฉนดครุฑแดง คือ โฉนดที่ดิน เป็นหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน เจ้าของที่มีชื่อหลังโฉนดสามารถใช้สิทธิประโยชน์จากที่ดินนั้นได้อย่างเต็มที่ มีสิทธิถูกต้องตามกฎหมาย สามารถซื้อขาย โอน จำนอง ค้ำประกันได้

โฉนดที่ดินครุฑแดงนี้นับว่าเป็นเอกสารแสดงกรรมสิทธิ์ที่ชัดเจนที่สุด นิยมในการซื้อขายมากที่สุดและมีมูลค่าราคาสูงที่สุดในบรรดาเอกสารสิทธิประเภทอื่นๆ โดยหากมีซื้อขาย ผู้ซื้อผู้ขายจะต้องไปทำการจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่สำนักงานที่ดินในเขตพื้นที่ที่รับผิดชอบ ต่อหน้าพนักงานเจ้าหน้าที่ของสำนักงานที่ดินเท่านั้น มิฉะนั้นจะถือ เป็นโมฆะ

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : มีกรรมสิทธิ์ สามารถซื้อขายโอนกรรมสิทธิ์ได้โดยสะดวก

ที่ดิน น.ส.3 ก. (ครุฑสีเขียว)

เอกสารสิทธิ์ที่ดิน น.ส.3 ก. ครุฑสีเขียว คือ หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ออกโดยกรมที่ดินเพื่อรับรองว่าเจ้าของสามารถทำประโยชน์ในพื้นที่นั้นๆได้ ที่ดินจะมีการกำหนดตำแหน่งที่ดิน มีระวางรูปถ่ายทางอากาศชัดเจน โดยนายอำเภอท้องถิ่นเป็นผู้รับรอง   ถึงแม้จะมีการรับรองความเป็นเจ้าของ แต่ น.ส.3 ก. ก็ยังไม่ใช่โฉนด จึงยังไม่มีกรรมสิทธิ์ แต่สามารถซื้อขาย โอน จำนองได้ หนังสือประเภทนี้ เจ้าของสามารถนำหลักฐานไปขอออกโฉนดได้ เมื่อมีการสอบเขตอย่างแน่นอนแล้ว โดยไม่ต้องรอรังวัดติดประกาศ 30 วัน

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : สามารถครอบครองเพื่อทำประโยชน์ได้ สามารถซื้อขาย จำนองได้ โดยไม่ต้องมีการประกาศ แต่ไม่มีกรรมสิทธิ์

ที่ดิน น.ส.3 , น.ส.3 ข. (ครุฑสีดำ)

เอกสารสิทธิ์ที่ดิน น.ส.3, น.ส.3 ข. ครุฑสีดำ คือ หนังสือรับรองการทำประโยชน์ เป็นหนังสือที่ออกโดยกรมที่ดินให้แก่ผู้ครอบครองที่ดินทั่วๆไป ไม่มีการกำหนดตำแหน่งที่ดิน พื้นที่จะไม่มีระวางภาพถ่ายทางอากาศ ลักษณะเป็นแผนที่รูปลอย อาจใช้การอ้างอิงวัตถุหรือต้นไม้ในบริเวณนั้นเพื่อเขียนร่างแผนที่  

ทั้งน.ส.3 และ น.ส.3 ข.สามารถนำไปขอออกโฉนดได้ ที่สำนักงานที่ดินในพื้นที่นั้นๆ ทางเจ้าหน้าที่ที่ดินจะเข้ามาทำการรังวัด และติดประกาศ 30 วัน หากไม่มีใครมาขอคัดค้าน ก็สามารถทำเรื่องออกโฉนดได้ โดย น.ส.3 นายอำเภอท้องที่เป็นผู้ออกหนังสือรับรอง ส่วน น.ส.3 ข. เจ้าหน้าที่ที่ดินเป็นผู้ออกหนังสือรับรองแสดงถึงสิทธิ์การครอบครองให้ แต่ยังไม่ได้รับการรับรองอย่างเป็นทางการ

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : สามารถครอบครองเพื่อทำประโยชน์ได้ แต่ไม่มีกรรมสิทธิ์ สามารถซื้อขาย จำนองได้ แต่ต้องประกาศล่วงหน้า 30 วัน หากไม่มีผู้ใดคัดค้านก็สามารถจบธุรกรรมได้

ที่ดิน ส.ป.ก.4-01 (ครุฑแดง/ครุฑน้ำเงิน)

เอกสารสิทธิ์ ที่ดิน ส.ป.ก. 4-01 ครุฑแดง/ครุฑน้ำเงิน คือ เอกสารสิทธิ์ให้ประชาชนเข้าทำประโยชน์ในเขตปฎิรูปที่ดิน เจ้าของมีเพียงสิทธิในการครอบครองเพื่อใช้ทำเกษตรกรรม และการจัดที่อยู่อาศัยในที่ดินเพื่อเกษตรกรรมเท่านั้น ไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ออกโฉนดไม่ได้ ไม่สามารถซื้อ ขาย หรือโอนสิทธิ์ให้คนอื่น ที่ไม่ใช่ทายาทของเจ้าของสิทธิ และหากทายาทได้รับเป็นมรดกตกทอดไปแล้วก็ต้องใช้ประโยชน์โดยการทำเกษตรกรรมเท่านั้น

ข้อแตกต่างของเอกสารสิทธิ์ ที่ดิน ส.ป.ก. 4-01 ครุฑแดง และ โฉนดที่ดินครุฑแดง

จะมีครุฑแดงแหมือนกัน สังเกตง่ายๆ ที่ข้อความหัวเอกสารสิทธิ์ คือ ที่ดิน ส.ป.ก. 4-01 ครุฑแดง ระบุว่า “หนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฎิรูปที่ดิน” ส่วน โฉนดที่ดิน น.ส.4 ครุฑแดง ระบุว่า “โฉนดที่ดิน”

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : มีสิทธิการเช่า เช่าซื้อ เช่าระยะยาว และเข้าทำประโยชน์ในทางเกษตรกรรม สามารถโอน แบ่งแยก และตกทอดทางมรดกแก่ทายาทได้ ห้ามซื้อขายและจำนอง ห้ามใช้ทำประโยชน์ในด้านอื่นที่ไม่ใช่ทางการเกษตร

ที่ดิน น.ส.2 ใบจอง

เอกสารสิทธิ์ที่ดิน ใบจอง น.ส.2 คือ หนังสือที่ทางราชการออกให้ประชาชน เพื่ออนุญาตให้ครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินเป็นการชั่วคราว ) ตามประมวลกฎหมายการจัดสรรที่ดินทำกินให้กับประชาชน มีข้อแม้ว่าผู้มีใบจองจะต้องเริ่มทำประโยชน์ในที่ดินภายใน 6 เดือนหลังราชการให้ใบจอง และต้องทำประโยชน์ในที่ดิน เกิน 75% และให้แล้วเสร็จภายใน 3 ปี นับตั้งแต่วันที่ได้รับใบจอง

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : สามารถครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินได้เป็นการชั่วคราว ตามระยะเวลาและเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนด แต่จะไม่สามารถซื้อ ขาย ยกเว้นการโอน สามารถตกทอดทางมรดกให้กับลูกหลานได้

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ใบชำระภาษีบำรุงท้องที่

เอกสารสิทธิ์ที่ดิน ภ.บ.ท.5 คือ แบบยื่นภาษีบำรุงท้องที่ ไม่ใช่เอกสารสิทธิแสดงการครอบครองที่ดิน ที่ดินลักษณะนี้มักเป็นที่ดินมือเปล่า ที่ไม่มีเอกสารสิทธิใดๆทั้งสิ้น เป็นลักษณะของการอยู่อาศัย หรือทำประโยชน์ชั่วคราว  เหมือนการเช่าที่ของรัฐแล้วจ่ายเงินค่าเช่ารายปีให้ เจ้าของที่ดินตัวจริงคือ รัฐ นั่นเอง

ที่ดินประเภทนี้ “ไม่สามารถ” ซื้อขายหรือโอนสิทธิกันได้ ส่วนใหญ่ชาวบ้านจะทำการซื้อขายกันเอง แต่ไม่สามารถยืนยันด้วยกฎหมายได้ เพราะไม่ใช่โฉนด หากมีปัญหาสามารถฟ้องร้องได้ เพราะไม่มีกฎหมายรับรอง

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : ไม่ถือเป็นกรรมสิทธิ์ ไม่สามารถซื้อ ขาย หรือโอนให้กันได้ เพราะเจ้าของที่แท้จริงคือรัฐ  แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ 

ที่ดิน สทก. สิทธิทำกิน

เอกสารสิทธิ์ที่ดิน สทก. คือ หนังสือที่ราชการออกให้ประชาชนมีสิทธิทำกินในพื้นที่เขตป่าไม้ ซึ่งทางกรมป่าไม้จะเป็นผู้ออกให้ แต่หากผู้ได้รับสิทธิไม่ทำประโยชน์ในพื้นที่ ปล่อยรกร้างติดต่อกันเกิน 2 ปี ทางกรมป่าไม้สามารถยึดคืนได้ทันที ที่ดินประเภทนี้ออกโฉนดไม่ได้ ซื้อขายหรือโอนสิทธิกันไม่ได้ ทำได้เพียงตกทอดให้ทายาททำเกษตรต่อไปเท่านั้น

• ลักษณะกรรมสิทธิ์ : ไม่ถือเป็นกรรมสิทธิ์ ไม่สามารถซื้อ ขาย หรือโอนให้กันได้ เพราะเจ้าของที่แท้จริงคือรัฐ  แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ 

ที่มา : กรมที่ดิน , สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม

บทความที่เกี่ยวข้อง

• โฉนดที่ดินคืออะไร
• ทำไมขายฝากกับสมาร์ทฟินน์ต้องใช้โฉนดที่ดิน (น.ส. ๔) เท่านั้น
• ขายฝากคืออะไร ?
• ทำความรู้จักสัญญาขายฝากที่ดิน
• สรุปกฎหมายขายฝากฉบับใหม่ พ.ศ. 2562

SMARTFINN
ให้บริการ ดอกเบี้ยต่ำ เพียง 0.75% ต่อเดือน

มีทีมผู้เชี่ยวชาญ คอยให้คำปรึกษาการขายฝาก
บริษัทปิดดีลมาแล้วมูลค่ารวมกว่า 5,000 ล้านบาท และ matching นักลงทุนซื้อฝากใจดี ในระบบทั่วประเทศ
เพื่อให้ผู้ขายฝากได้รับข้อเสนอที่ดีที่สุด อย่างถูกต้องตามกฎหมาย ปลอดภัย มีมาตรฐานฯ

อนุมัติไว ให้วงเงินสูง ไม่ดู Statement ไม่เช็คเครดิตบูโร
สนใจดูรายละเอียดได้ที่ www.smartfinn.co.th
บริการให้คำปรึกษา ฟรี
โทรศัพท์ 02-937-2289 , 094-445-7975 , 089-664-5359
LINE ID: @smartfinn